Als we echter accepteren dat we bewuste en intelligente wezens zijn, in een bewuste, intelligente, zelf-organiserende kosmos, wordt het duidelijk dat onze toekomst in onze handen ligt en het welzijn van alle aardse kinderen af hangt van onze aanvaarding van de volwassen verantwoordelijkheid voor onze individuele en collectieve keuzes en de gevolgen daarvan.
Denk maar eens aan de boeddhistische leer, dat de illusie van afscheiding de bron is van het menselijk lijden. Als manifestaties van de geest, zijn wij mensen instrumenten waarmee de geest (God) zijn agenda tot uitdrukking brengt in de materiële wereld. Wat dus betekend, dat onze verzoeken aan God voor verlossing van ons lijden in feite een oproep aan onszelf is om onze problemen op te lossen.
De eerdere bewering dat de evolutie verankerd ligt in de samenwerking, service en mededogen van een gezond menselijke brein doet niets af aan onze capaciteit met betrekking tot vrije wil. Vrije wil en de illusie van scheiding zijn beide essentieel voor ons menselijk potentieel om bij te dragen aan de creativiteit, het aanpassingsvermogen en veerkracht van een levende aarde en daarmee de gehele schepping. Als we echter de onderlinge afhankelijkheid achter de illusie uit het oog verliezen, kan het gevoel van scheiding zo angstaanjagend en overweldigend worden dat het onze aanleg voor samenwerking en het leiden van onze vrije wil gaat gebruiken middels diep zelfvernietigende manieren. De vrije wil brengt creatieve verantwoordelijkheid, niet egocentrisch vrijheid.
Of specifieke details van het door ons gekozen verhaal nu goed of fout zijn, is minder belangrijk dan de vraag of het overkoepelende verhaal ons geestelijk wekt. Of het ons inspireert om coöperatieve, wederzijds voordelige relaties aan te gaan; een manier van leven ondersteunt die het wonder, de schoonheid, goedheid, uiteindelijke zin en waarde van het leven erkent en ons op een pad zet naar een leefbare toekomst. Belangrijkste op dit moment in de menselijke ervaring is, dat het door ons gekozen verhaal ons oproept om volwassen verantwoordelijkheid te accepteren voor de gevolgen van onze keuzes voor onszelf, elkaar en een levende aarde.
Daarhalve, om zuiver pragmatische redenen, het Integrale Geest verhaal in zijn vele variaties is de voor de hand liggende keuze. Als het de verkeerde is, verliezen we niets: een ‘uurwerk’ kosmos ligt er niet wakker van en een liefhebbende ouder als God zal blij zijn met onze vooruitgang in de richting van rijpe volwassenheid. Als het echter klopt, zullen we als mensheid zelfvernietiging vermijden, krijgen onze levens een diepere betekenis en ontketenen we nog niet gerealiseerde mogelijkheden voor creatieve expressie.